Boże Ciało, znane również jako Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, jest jednym z najważniejszych świąt w Kościele katolickim. Jego data zmienia się każdego roku, zależnie od daty Wielkanocy.

Kiedy w roku 2024 wypada Boże Ciało? Ile można mieć wolnego w tym czasie? Przybliżymy również historię tego święta oraz zwyczaje, jakie mu towarzyszą.

Boże Ciało 2024

Boże Ciało, znane również jako Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa lub Święto Ciała i Krwi Pańskiej, jest obchodzone jako święto nakazane, lecz ruchome, przypada 60 dni po Wielkanocy oraz jednocześnie dziesięć dni po oktawie Zesłania Ducha Świętego. Jest ono ustanowione na czwartek po uroczystości Trójcy Świętej, pomiędzy 21 maja a 24 czerwca. W roku 2024 przypadające na czwartek Boże Ciało będzie obchodzone wyjątkowo wcześnie 30 maja.

Boże Ciało jest dniem uznawanym za wolny od pracy i nauki na mocy ustawy z 18 stycznia 1951 roku. Jednak dzień po uroczystości, czyli 31 maja, który wypada w piątek, jest dniem roboczym. Istnieje jednak możliwość wykorzystania urlopu w celu przedłużenia weekendu. Wystarczy wziąć jeden dzień urlopu, aby cieszyć się czterodniowym wypoczynkiem.

Boże Ciało – historia

Świętowanie Bożego Ciała ma swoje korzenie i znaczenie w życiu Kościoła katolickiego. Uroczystość ta jest uznawana za jedno z najważniejszych świąt kościelnych, charakteryzujące się wyjątkową uroczystością i pięknem oprawy liturgicznej. Uroczystość Bożego Ciała obchodzona jest z radością i wdzięcznością, nawiązując również do uroczystości Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Jej ustanowienie i rozpowszechnienie miało istotny wpływ na przyjęcie w 1215 roku dogmatu o transsubstancjacji, czyli nauki o rzeczywistej przemianie chleba i wina w Ciało i Krew Chrystusa podczas Eucharystii. Początkowo, święto to zostało wprowadzone w diecezji Liege w 1246 roku na skutek objawień św. Julianny z Cornillon. Wkrótce potem, już w 1252 roku, uroczystość ta była obchodzona w Niemczech, zaś w 1320 roku do diecezji krakowskiej została wprowadzona przez biskupa Nankiera. W 1263 roku w Bolsenie wydarzył się cud eucharystyczny, gdzie hostia w rękach wątpiącego księdza zaczęła krwawić. Zachował się korporał, który uważany jest za ten, na który spadły krople krwi podczas tego zdarzenia.

Tradycja procesji podczas uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa ma długą historię, sięgającą drugiej połowy XIII wieku. W Polsce zwyczaj ten pojawił się w XV wieku i od samego początku cechował się wyjątkowym uroczystym charakterem. W XVI wieku z Niemiec przywędrował do nas zwyczaj śpiewania fragmentów Ewangelii przy czterech ołtarzach, ozdobionych świeżymi roślinami. Podczas trudnych okresów, takich jak rozbiorów i II wojna światowa, udział w procesjach stał się symbolem wiary oraz jedności narodowej. W tych czasach uczestnictwo w procesjach było aktem manifestującym przynależność do wspólnoty religijnej, ale także solidarność narodową. Świadome tego władze PRL-u często ograniczały lub zakazywały organizowania procesji ulicami miast.

Boże Ciało – ołtarze procesyjne, zwyczaje i wierzenia

Podczas procesji podczas Uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, cztery ołtarze umieszczone na trasie mają głęboką symbolikę religijną. Każdy z tych ołtarzy odnosi się do jednej z czterech Ewangelii. Procesja zatrzymuje się przy każdym z ołtarzy, gdzie następuje odśpiewanie fragmentów Ewangelii według kolejnych autorów: Mateusza, Marka, Łukasza i Jana.

Oprócz religijnej symboliki, dekorujące ołtarze świeże rośliny, najczęściej gałązki brzozy, mają także swoje miejsce w folklorze i wierzeniach ludowych. Tradycyjnie wierzono, że posiadają one właściwości ochronne przed złymi mocami, jak również chronią przed uderzeniem pioruna. Z tego powodu umieszczano je za framugami drzwi oraz obok poświęconych obrazów. Gałązki brzozy były również zanoszone na pola, aby zapewnić ochronę zbiorom przed nieszczęściami.

W oktawie Bożego Ciała powszechne jest święcenie wianków z kwiatów i ziół leczniczych. Podobnie jak gałązki brzozy, wianki miały służyć ochronie domowników i zwierząt gospodarczych przed negatywnymi wpływami. Zakopywane na polach miały również chronić zbiory przed szkodnikami oraz przyczynić się do urodzajności plonów. Ponadto, z ziół wytwarzano napary lecznicze stosowane w tradycyjnej medycynie ludowej w leczeniu różnych dolegliwości. Te praktyki odzwierciedlają bogactwo kulturowe i społeczne tradycji związanych z obchodami Uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa.