W sercu malowniczego regionu Podhala, ukryta wśród majestatycznych górskich krajobrazów, znajduje się urokliwa wieś o niezwykłym charakterze – Chochołów. Ta malutka miejscowość, choć skromna pod względem wielkości, wyróżnia się niezwykłym bogactwem – zabytkową, góralską zabudową, która przyciąga uwagę turystów nie tylko z Polski, ale i z całego świata.

Przechadzając się jej wąskimi uliczkami, przenosimy się w czasie do epoki, gdy życie toczyło się zgodnie z rytmem natury, a tradycje i kultura stanowiły fundament codzienności. Chochołów jest zatem nie tylko miejscem o malowniczym krajobrazie, ale również skarbnicą historii i dziedzictwa góralskiego. Odkryjmy zatem tę fascynującą wieś, gdzie czas płynie wolniej, a każdy zakątek skrywa historię wartą opowiedzenia.

Chochołów – położenie

Chochołów, położony nieopodal Zakopanego w malowniczej dolinie Czarnego Dunajca, to miejscowość o wyjątkowej geograficznej charakterystyce. Znajduje się na styku dwóch mezoregionów geograficznych: Orawicko-Witowskich Wierchów, usytuowanych na lewym brzegu Czarnego Dunajca, oraz Pogórza Gubałowskiego, rozlokowanego na prawym brzegu rzeki. Zabudowa wsi jest zwarta, przy czym wszystkie domy ulokowane są na prawym brzegu Dunajca, ciągnąc się wzdłuż drogi z Zakopanego przez Chochołów do Czarnego Dunajca.

Dolna część miejscowości leży po stronie prawego brzegu Czarnego Dunajca, podczas gdy górna część znajduje się po lewej stronie rzeki. Na zachodzie Chochołów graniczy z miejscowością Sucha Góra na Słowacji, zaś od wschodu oddziela go grzbiet Cyrhlicy od sąsiedniego Cichego.

Chochołów – zarys historyczny

Chochołów, założony w 1592 roku, stanowił ważny ośrodek w regionie, będąc wsią królewską położoną w powiecie sądeckim województwa krakowskiego. Zaliczał się do tenuty nowotarskiej. W 1619 roku na terenach pastwisk chochołowian powyżej wsi, w dolinach Czarnego Dunajca i Dzianiskiego Potoku, lokowana została wieś Dzianisz.

W okresie międzywojennym w Chochołowie znajdowała się placówka Straży Granicznej I linii „Chochołów”. Do 1954 roku istniała gmina Chochołów, a w latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Atrakcje turystyczne w Chochołowie i okolicach – ciekawe miejsca

Chochołów to wieś, w której zachowała się prawie w całości oryginalna zabudowa góralska. Osada Chochołów urzeka swoją charakterystyczną zabudową, często nazywaną ulicówką, gdzie domy ustawione są szeregowo wzdłuż drogi. Niemal wszystkie budynki w Chochołowie, zwłaszcza te centralnie położone, wykonane są wyłącznie z drewna. Ich właściciele starannie pielęgnują te unikatowe konstrukcje, regularnie przeprowadzając konserwacje.

Jednym z tradycyjnych zabiegów pielęgnacyjnych jest mycie domów wodą z mydłem, co nadaje drewnu jasną barwę i odświeża jego wygląd. Ten rytuał mieszkańcy Chochołowa wykonują zazwyczaj dwa razy w roku, z okazji świąt wielkanocnych i Bożego Ciała. To nie tylko praktyczny sposób utrzymania budynków w dobrym stanie, lecz również element kultywowania lokalnych tradycji i zachowania unikalnego charakteru tej malowniczej miejscowości.

W 10 grudnia 1762 roku biskup krakowski Franciszek Podkański utworzył w Chochołowie filię parafii w Czarnym Dunajcu, zaś samodzielna parafia pw. św. Jacka powstała w 1817 roku. Oprócz Chochołowa do parafii należały wioski: Ciche, Dzianisz, Witów, Zakopane i Koniówka. W 1853 roku rozpoczęto budowę nowego murowanego kościoła w Chochołowie według projektu Feliksa Księżarskiego. Inicjatorem przedsięwzięcia był ksiądz Wojciech Blaszyński, który kierował pracami budowlanymi. Kościół ukończono w 1873 roku, a konsekracji dokonał ks. kardynał Albin Dunajewski w 1886 roku. Do 21 grudnia 2007 roku w Chochołowie działało polsko-słowackie przejście graniczne Chochołów – Suchá Hora.

W październiku 2018 roku otwarto Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego – Muzeum Torfowisk, mieszczące się w zabytkowym, drewnianym budynku z przełomu XVIII i XIX wieku, gdzie wcześniej mieścił się Ośrodek Zdrowia. Interaktywna ekspozycja zapoznaje zwiedzających z powstawaniem i znaczeniem torfowisk oraz związanych z nimi florą, fauną i wykorzystaniem torfu. Okolice Chochołowa, a w szczególności dolina Czarnego Dunajca to miejsca ochrony torfowisk.

Jedną z atrakcji Chochołowa jest piękny widok na Tatry, w tym Tatry słowackie. To unikalne położenie w dolinie Czarnego Dunajca, otoczonej przez masywne szczyty górskie, sprawia, że Chochołów staje się doskonałym miejscem do podziwiania panoramy Tatr. Warto podkreślić, że Chochołów jest doskonałym punktem wypadowym w góry. Można skorzystać ze szlaków turystycznych, zarówno tych przeznaczonych dla pieszych, jak i dla rowerzystów.

Okolice Chochołowa oferują również bogactwo atrakcji. W bliskiej odległości znajduje się Gubałówka, znana z zapierających dech w piersiach widoków na Tatry i okoliczne tereny. Dostępny jest tam wyciąg narciarski, a także wyciąg krzesełkowy. Można również skorzystać z wypożyczalni sprzętu narciarskiego. Ponadto region ten cieszy się dużą popularnością wśród miłośników narciarstwa biegowego, oferując doskonałe trasy do uprawiania tego sportu. Chochołów stanowi idealną bazę wypadową do wędrówek do Doliny Chochołowskiej.

Zaledwie kilka kilometrów od Chochołowa, w Koniówce, można podziwiać historyczną drewnianą dzwonnicę, która stanowi ważny element lokalnego dziedzictwa kulturowego. To zaledwie kilka przykładów atrakcji, które czekają na odwiedzających, sprawiając, że Chochołów jest nie tylko miejscem o bogatej historii i tradycji, ale także doskonałym punktem startowym do odkrywania uroków górskiego krajobrazu i lokalnych atrakcji.

Muzeum Powstania Chochołowskiego

Chochołów 75, 34-513 Chochołów

Wieś Chochołów zyskała sławę dzięki powstaniu chochołowskiemu w 1846 roku kierowanemu przez miejscowego organistę i nauczyciela Jana Andrusikiewicza. W czasie walk górale zostali pokonani przez Austriaków, a Andrusikiewicz ciężko ranny.

Zagroda Bafiów w Chochołowie, znana także jako Muzeum Powstania Chochołowskiego, to placówka muzealna zlokalizowana we wsi Chochołów, w powiecie nowotarskim. Jest ona filią Muzeum Tatrzańskiego.

Historia tego muzeum sięga roku 1978, kiedy to zostało założone. Jego siedzibą jest dawna chałupa należąca do zamożnego gospodarza, Jana Bafii, wzniesiona w 1798 roku i przebudowana w 1889 roku. Wnętrze budynku zachowało tradycyjny układ pomieszczeń, w tym izby „białej” i „czarnej”, komorę oraz wyżkę nad komorą. Dodatkowo na ścianie budynku znajduje się kapliczka będąca fragmentem ołtarza starego, drewnianego kościółka rozebranego w 1874 roku. W obiekcie znajdują się różne wystawy:

• jedna z nich to wystawa historyczna, poświęcona powstaniu chochołowskiemu z 1846 roku, znanemu również jako „poruseństwo”, w ramach tej ekspozycji można zobaczyć broń powstańczą, kartusz z powstańczym kalendarium, portrety przywódców, listy uczestników, relacje na temat represji popowstańczych, historię obchodów rocznic oraz kopie utworów literackich poświęconych temu wydarzeniu, dodatkowo osobna ekspozycja została poświęcona Sewerynowi Goszczyńskiemu;
• drugą wystawą jest ekspozycja etnograficzna, prezentująca życie codzienne mieszkańców Chochołowa w XIX wieku, w pomieszczeniach zgromadzono meble, przedmioty codziennego użytku, ceramikę oraz ozdoby, w tym obrazy na szkle.

Muzeum jest czynne przez cały rok, od środy do niedzieli, a za wstęp pobierana jest opłata.

Chochołowskie Termy

Chochołów 400, 34-513 Witów, chocholowskietermy.pl

W malowniczej miejscowości Chochołów, znanej z przepięknej zabytkowej drewnianej zabudowy, znajduje się jeden z największych kompleksów basenów termalnych na Podhalu – Chochołowskie Termy. To miejsce, które wykorzystuje bogactwo wód podziemnych o imponującej temperaturze około 82 stopni Celsjusza. Rozciągając się na obszarze ponad 3 tysięcy metrów kwadratowych, kompleks oferuje ponad 30 basenów, z których korzystać można w temperaturze wody oscylującej między 32 a 36 stopniami Celsjusza. Jedną z nowości w Chochołowskich Termach są dwie komory normobaryczne stanowiące innowacyjną propozycję dla odwiedzających. To obiekt dla całej rodziny.

Woda termalna w basenach jest mieszanką siarkowej oraz solankowo-jodowanej, co nie tylko korzystnie wpływa na kondycję skóry, ale także wspomaga układ krwionośny i stawowy oraz jest pomocna w leczeniu takich dolegliwości jak miażdżyca, cukrzyca czy problemy reumatyczne. Ta wyjątkowa woda wydobywana jest z imponującej głębokości prawie 3600 metrów.

Oprócz basenów rekreacyjnych na zewnątrz i wewnątrz, kompleks oferuje także:

• basen pływacki;
• jacuzzi solankowe;
• place zabaw dla dzieci;
• kryty basen z torami do pływania i zjeżdżalniami.

Termy Chochołowskie posiadają również wydzieloną strefę leczniczą, gdzie można skorzystać z beczki termalnej z wodą siarkową oraz z basenu z wodą solankowo-jodowaną.

Strefa SPA z bogatą ofertą zabiegów oraz największe na Podhalu saunarium stanowią kolejne atrakcje dla odwiedzających. Goście mogą wybierać spośród różnorodnych saun, w tym sauny suchej klasycznej, sauny bio z jałowcem, „Góralskiej Chaty”, sauny na podczerwień oraz sauny fińskiej z widokiem na Tatry. Obiekt posiada także siłownię oraz dwie komory normobaryczne stanowiące nowoczesne wsparcie w poprawie kondycji fizycznej i samopoczucia, a także skuteczne wsparcie w leczeniu różnorodnych dolegliwości. Bogata oferta gastronomiczna oraz możliwość organizacji imprez okolicznościowych sprawiają, że Chochołowskie Termy to miejsce, które pozwala na pełne zanurzenie się w komfortowym i relaksującym otoczeniu.

Chochołów, z całym swoim dziedzictwem kulturowym, malowniczym położeniem i bogactwem przyrodniczym, niezmiennie zachwyca swoich odwiedzających. Ta urokliwa wieś z zabytkową, góralską zabudową, stanowi prawdziwą perłę Podhala, przyciągającą zarówno miłośników tradycji oraz historii, jak i entuzjastów aktywnego wypoczynku w górach. Chochołów emanuje autentycznym charakterem i niepowtarzalnym urokiem, który trudno znaleźć gdzie indziej, a to wszystko w otoczeniu majestatycznych Tatr.