Zabytki sakralne — w pierwszej chwili to może nie brzmi zbyt fascynująco… jednak te na Podhalu są naprawdę magiczne, a zapach starego drewna i klimat małych kościółków pozostaje we wspomnieniach na całe życie. Wiele z nich wpisano na listę światowego dziedzictwa kulturowego, niektóre zagrały w filmach, a część tych drewnianych świątyń ma po kilkaset lat i powstała… bez użycia gwoździ. Zapraszamy na nasz subiektywny spacer po szlaku architektury drewnianej Tatr.
Najstarszy kościół na Podhalu — Dębno
Ile lat może przetrwać drewniany kościół? 100? 200? A może 300? Kościół pw. św. Michała Archanioła w Dębnie ma ponad 500 lat, a świątynia w tym miejscu musiała stać już przed 1335 r., kiedy po raz pierwszy o parafii wspominają kroniki. Ok. r. 1500 nieznani nam z nazwiska artyści pokryli wnętrze kościoła misterną, przypominającą koronkę polichromią, jedną z najstarszych tego typu zachowanych na świecie. To, że można ją podziwiać do dzisiejszych czasów, stanowi ewenement i jeden z powodów, dla których kościół jest wpisany na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Drugim powodem jest obraz, na którym znajdują się św. Agnieszka i św. Katarzyna — ma już 750 lat i jest najstarszym późnoromańskim dziełem w Polsce!
Kiedy zwiedzać? Od maja do października w godzinach: poniedziałek – sobota 9.00-12.00 i od 13.00-17.00 niedziela od 12.00-17.00
Kościół na Harendzie — najstarszy w Zakopanem
Turyści, którzy nie mają czasu na wycieczkę do Dębna, chętnie oglądają kościół pod wezwaniem św. Jana Apostoła i Ewangelisty na Harendzie. To o tyle nietypowy zabytek, że stał od ok. 1715 r. w Kalwarii Zebrzydowskiej i dopiero w połowie XX wieku nastąpiło przeniesienie i poświęcenie świątyni na obecnym miejscu. W kruchcie kościoła można zobaczyć dawną góralską sztukę sakralną: rzeźby, witraże i obrazy malowane na szkle. Coraz trudniej już w Zakopanem o autentyczne rękodzieło tego typu.
Kiedy zwiedzać? Msze święte odbywają się w godz. 8:00, 11:00, 18:00 w niedziele i święta i o 18:00 w tygodniu.
Zobacz: apartamenty na wynajem w pobliżu tego kościoła
Na Pękasowym Brzysku — kościół z wyjątkowym klimatem
O ile powyższy kościół nazwaliśmy najstarszym, ale przeniesionym z innego miejsca, to ten jest najstarszym z tych, które faktycznie zostały wybudowane w Zakopanem. Budowę kościoła (kiedyś św. Klemensa, dziś Matki Boskiej Częstochowskiej) sfinansowała rodzina Homolacsów, do której kiedyś należało Zakopane. To typowy przykład stylu zakopiańskiego z drewnianym wnętrzem, które szczególnie uroczo prezentuje się zimą, przystrojone lampkami i gałązkami świerku. Kręcono tu polsko-węgierski film „80 huzarów”. Obok znajduje się cmentarz, na którym są groby m.in. Kornela Makuszyńskiego, Kazimierza Przerwy-Tetmajera czy Stanisława Witkiewicza. W pobliżu kościoła znajduje się też tzw. Drzewo Wolności.
Kiedy zwiedzać? W tygodniu kościół jest otwarty w czasie mszy o 7:30, w niedziele msze święte odbywają się o 10:00.
Kaplica na Polanie Chochołowskiej
To o tyle nietypowy obiekt w stylu zakopiańskim, że początkowo był tylko… filmową dekoracją. Postawiono ją na potrzeby serialu „Janosik”, ale po czasie świątynię poświęcono i udostępniono wiernym. Nosi imię św. Jana Chrzciciela.
Kiedy zwiedzać? Od czerwca do października msze święte odbywają się tu o 13:00.
Kościół w Witowie — szlak architektury drewnianej
Na szlaku architektury drewnianej znajduje się też kościół w Witowie. Za projektem stoi architekt z Zakopanego Jan Tarczałowicz. Ołtarz główny zaprojektował Austriak Ferdynand Prinoth. Ciekawostką może być to, że sceny kręcone w kościele znajdują się w Archiwum Filmowym Stevena Spielberga jako część opowieści o niematerialnym dziedzictwie Europy.
Kiedy zwiedzać? W niedziele o 7:00, 11.00,18.00, w tygodniu o 7:00 i 18:00
Najbardziej nietypowy kościół na Podhalu?
Dzisiejsze Zakopane to nie tylko kościółki wpisane na listę UNESCO, ale też nowocześniejsze świątynie. Wśród nich ciekawe architektonicznie jest Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej. Nawiązuje do tradycyjnego zakopiańskiego stylu, ale w nowej formie. Za projektem stoi Stanisław Tylka, który jest również autorem planów urbanistycznych Zakopanego i wielu znanych podhalańskich budynków. W kaplicy przy świątyni znajduje się figura Matki Boskiej przekazana przez kard. Wyszyńskiego. To jeden z najważniejszych ośrodków związanych z Janem Pawłem II, który konsekrował świątynię.
Kiedy zwiedzać? Sanktuarium jest otwarte każdego dnia od 7:00 do 20:00.
Mistyczna pustelnia brata Alberta na Kalatówkach
Klasztor sióstr Albertynek na Kalatówkach to miejsce związane historią z bratem Albertem, któremu w projekcie prawdopodobnie pomagał Stanisław Witkiewicz. Znajduje się tu pustelnia i kaplica z przełomu XX i XIX wieku. Miejsce ma wyjątkowy klimat, a jeśli chodzi o najpiękniejsze kościoły Podhala, to z pewnością powinien znaleźć się na ich liście.
Kiedy zwiedzać? w niedziele i święta o godz. 9.00 i 17.00, w dni powszednie o godz. 7.00